برای بررسی تفاوت اسپلیت با سیستم چیلر مرکزی ابتدا باید مفهوم هر یک از آن ها را بدانید تا بتوانید بهتر به مقایسه عملکرد سیستم چیلر و دستگاه اسپلیت بپردازید. به همین خاطر در این نوشتار از سایت کارن تهویه زاگرس، تصمیم داریم ابتدا به معرفی اسپلیت و طرز کار آن بپردازیم و سپس درباره دستگاه چیلر یا همان سیستم چیلر مرکزی صحبت کنیم.
اسپیلت چیست؟
اسپلیت یا کولرگازی ابزاری است که برای سرمایش و گرمایش در داخل ساختمان‌های مسکونی یا اداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مناطق گرمسیری به دلیل اینکه شدت گرما زیاد است استفاده از اسپلیت یا کولرگازی ضروری است. این دستگاه از دو یونیت جداگانه تشکیل می‌شود.
یونیت یا همان بخش خارجی که با نام کندانسینگ یونیت شناخته می‌شود از کندانسور و کمپرسور تشکیل شده است. بخش داخلی که با نام هوارسان هم شناخته می‌شود، از فن دمنده، شیر انبساط و اپراتور هوایی تشکیل می‌شود.
یونیت خارجی اسپلیت که در محیط آزاد نصب می‌گردد، وظیفه آماده‌کردن جریان مبرد برای تولید برودت را به عهده دارد. در نهایت این برودت یا هوای سرد را به یونیت داخلی می‌فرستد. مبرد هنگامی که دمای آن کاهش پیدا می‌کند وارد کویل اپراتور می‌شود و این مکانیزم فن کویل است که هوای خنک را وارد اتاق می‌کند.
سیستم چیلر چیست؟
دستگاه چیلر وسیله‌ای است که با استفاده از یک سیکل ترمودینامیکی می‌تواند گرمای موجود در محیط را از طریق جریان مشخصی خارج کند. سپس این جریان مشخص در یک مبدل حرارتی ایجاد گردش نموده و باعث خنک‌شدن آب درون دستگاه می‌شود.
در واقع می‌توان گفت که سیستم چیلر مانند یک پمپ انرژی عمل می‌کند که گرما را از یک محیط دریافت کرده و آن را به محیط دیگری انتقال می‌دهد. چیلرها که در واقع جزو دستگاه‌های صنعتی محسوب می‌شوند، برای تهویه هوای کارگاه‌های بزرگ و ساختمان‌های تجاری و مسکونی هم قابل‌استفاده هستند.
امروزه در بسیاری از مجتمع‌های بزرگ به جای استفاده از اسپلیت در هر واحد از سیستم خنک‌کننده چیلر استفاده می‌شود که هم پرقدرت‌تر است و هم در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌کند. وظیفه اصلی چیلرهای ساختمانی به گردش درآوردن آب‌خنک و پایین آوردن دمای ساختمان است.
تفاوت اسپلیت با سیستم چیلر مرکزی
حالا که به صورت کامل با هر یک از این دستگاه‌ها آشنا شدید، بهتر است به مقایسه تفاوت‌های اسپلیت و چیلر بپردازیم. زیرا انتخاب یک سیستم مناسب برای تهویه ساختمان‌های اداری، تجاری و صنعتی اهمیت زیادی دارد. البته هنگام انتخاب سیستم تهویه باید به عوامل متعددی توجه شود تا بتوانید بهترین سیستم را انتخاب کنید. از جمله این عوامل نیز می‌توان به ویژگی دستگاه‌های مختلف، قیمت آنها نحوه عملکرد و… اشاره نمود.
ساختار سیستم اسپلیت و دستگاه چیلر
اولین تفاوت اسپلیت با سیستم چیلر مرکزی، ساختار این دستگاه‌ها است. همان‌طور که اشاره کردیم ساختار اسپلیت به‌گونه‌ای است که از دو واحد مجزا تشکیل می‌شود. اما چیلرها دستگاه‌هایی هستند که از مبدل حرارتی، کمپرسور، کندانسور، اپراتور و… تشکیل می‌شوند؛ بنابراین ساختار چیلرها پیچیده‌تر است و ممکن است به سه نوع چیلر همراه با فن کویل، چیلر دارای یونیت هواگیر و چیلر دارای دیگ حرارت مرکزی وجود داشته باشند. چیلرها به صورت مرکزی و برای کل ساختمان قابل‌استفاده هستند. اما اسپلیت برای هر واحد به صورت جداگانه استفاده می‌شود.
تنظیم دما
دومین تفاوت اسپلیت با سیستم چیلر مرکزی، تنظیم دما است. اگر از اسپلیت استفاده کنید، امکان تنظیم دما بدون نصب کردن موتور دمپر هوا داخل کانال تهویه، وجود ندارد. زیرا همه اسپلیت‌ها از یک یونیت خارجی تغذیه می‌شوند. در مقابل سیستم چیلر دارای ترموستات است و امکان تنظیم دمای آن در هر اتاق یا سالن به صورت دلخواه وجود دارد.
نیاز به سیستم‌های جانبی
در هر دو سیستم برای گرمایش نیاز به دیگ حرارت مرکزی یا موتورخانه وجود دارد. اما اگر دستگاه چیلر داشته باشید، نیازی ندارید که به صورت جداگانه برای آب گرم کویل در نظر بگیرید. زیرا شما می‌توانید با وصل کردن آب سرد به لوله ورودی فن کویل از این طریق آب گرم داشته باشید. اما در اسپلیت تنها با اتصال کویل مخصوص آبگرم به داکت اسپلیت، امکان گرمایش آب وجود دارد.
دومین تفاوت اسپلیت با سیستم چیلر مرکزی، تجهیزات مکملی است که هرکدام نیاز دارند. هم چیلر مرکزی و هم اسپلیت علاوه بر تولید سرما می توانند محیط را گرم کنند. اما تفاوت آنها در این است که اسپلیت برای تولید گرما به تجهیزات مکمل بیشتری نیاز دارد.
تنظیم رطوبت
برخورداری از قابلیت تنظیم رطوبت، دیگر تفاوت بین اسپلیت و چیلر مرکزی است. چیلر مرکزی درصورتی که مجهز با دستگاه رطوبت زنی و گیری شود، می تواند هم در زمستان و هم در تابستان رطوبت هوا را تنظیم کند. این در حالی است که اسپلیت، فقط در فصل تابستان قابلیت کاهش رطوبت را دارد.
فیلترینگ هوا
اسپلیت‌ها تنها در زمان تابستان رطوبت هوا را کاهش می‌دهند. اما در زمستان نمی‌توانند این کار را انجام دهند. در صورتی که سیستم چیلر مجهز به تجهیزات رطوبت گیر است و در فصل‌های زمستان و تابستان به میزان کافی قابلیت فیلتر کردن هوا و کاهش رطوبت را دارد.
میزان لرزش و صدا
اسپلیت‌ها نسبت به سیستم چیلر صدای بیشتری دارند. زیرا سیستم آنها به گونه‌ای است که بایستی با استفاده از یک فن بزرگ در یونیت داخلی کار کنند. گاهی اوقات نیز به خاطر عدم طراحی درست، لرزش و صدای زیادی ایجاد می‌کنند. به طور کلی، مقدار صدای تولید شده توسط چیلر مرکزی و اسپلیت در شرایط عادی یکسان است. اما اسپلیت های نصب شده در سقف کاذب، صدای بیشتری از چیلر تولید می کنند.
کانال کشی و لوله کشی
در سیستم چیلر مرکزی، شاهد لوله کشی با همان لوله هایی که در ساختمان‌سازی استفاده می شود هستیم. اما در اسپلیت، به جای استفاده از لوله های چند لایه، گالوانیزه یا جوشی، از سیستم لوله کشی مسی استفاده شده است.
صرفه‌جویی در مصرف برق
میزان مصرف برق هر دو سیستم تقریباً برابر است. اما اگر میزان کارکرد این دو سیستم را با یکدیگر مقایسه کنیم، متوجه می‌شوید که نیازی نیست هنگام روشن بودن چیلر، تمامی کمپرسرها به صورت هم‌زمان روشن باشند و کار کنند. به همین خاطر هزینه مصرف برق چیلر کمتر از اسپلیت می‌شود.
اسپلیت و سیستم چیلر مرکزی از لحاظ مصرف انرژی تفاوت قابل توجه‌ای دارند. استفاده از اسپلیت با مصرف انرژی بسیار کمتری همراه است؛ به همین دلیل در دراز مدت، استفاده از اسپلیت به جای سیستم چیلر مرکزی مقرون به صرفه تر خواهد بود.
نحوه نگهداری
هزینه تعمیر و نگهداری از چیلر بیشتر از اسپلیت است؛ از همین رو پیشنهاد می شود خدمات نگهداری از چیلر، مرتب و در زمان های مشخص شده انجام شود.
تفاوت قیمت
هزینه خرید دستگاه اسپلیت نسبت به خرید دستگاه چیلر کمتر است. اما اگر به هزینه‌های نصب و راه‌اندازی آن ها توجه کنید، متوجه می‌شوید که دارای هزینه‌ای تقریباً یکسان هستند. حتی در ساختمان‌هایی که متراژ بالا دارند، نصب یک اسپلیت پاسخگو نیست و نیاز به چندین دستگاه وجود دارد.
ظرفیت و توان
ظرفیت و قدرت و بازدهی سیستم چیلر نسبت به اسپلیت بیشتر است. سیستم اسپلیت ظرفیت هوادهی ۵ تن را دارد. در صورتی که سیستم چیلر می‌تواند ۱۰ الی ۱۰۰۰ تن هوادهی داشته باشد.
طنین پایانی درمورد تفاوت اسپلیت با سیستم چیلر مرکزی
با توجه به تفاوت‌های سیستم چیلر و اسپلیت و نظرات کارشناسان و مهندسان مجموعه کارن تهویه زاگرس، هنگام خرید تجهیزات خنک کننده راحت‌تر می‌توانید تصمیم بگیرید. اگرچه اسپلیت و چیلر از نظر کانال کشی، لوله کشی و نحوه کنترل با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند و ممکن است قیمت اسپلیت از چیلر ارزان‌تر باشد، اما با توجه به سایر ویژگی‌ها به خصوص کاهش دادن برق مصرفی و توانایی بالا برای تولید هوای خنک، سیستم‌های چیلر نسبت به اسپلیت‌ها بهتر هستند.
